Uống trà là thói quen quen thuộc của nhiều người Việt. Tuy nhiên, uống trà không đúng cách – đặc biệt là trà quá đặc – có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, đặc biệt là thận, dạ dày và tim mạch. Vậy uống trà như thế nào để không gây hại cho thận và cơ thể?
Nhiều người ưa chuộng trà đậm đặc vì giúp tỉnh táo và giải khát nhanh, nhưng ít ai biết rằng trà đặc chứa hàm lượng fluoride cao – một chất nếu dư thừa sẽ gây hại.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), fluoride chỉ có lợi khi dùng với lượng nhỏ. Nếu tích tụ quá mức, fluoride có thể dẫn đến ngộ độc, ảnh hưởng đến xương, răng, và đặc biệt là thận – cơ quan chính đào thải chất này.
Một nghiên cứu trên Environmental Health Perspectives cho thấy, một số loại trà pha đặc có thể chứa fluoride cao gấp 2–3 lần ngưỡng khuyến nghị (1,5 mg/l). Việc uống trà đặc thường xuyên làm tăng nguy cơ nhiễm độc fluoride, dẫn đến tổn thương hoặc xơ hóa mô thận nếu kéo dài.
Nhiều người có thói quen uống trà đặc để "giải rượu", nhưng đây là thói quen nguy hiểm. Chất theophylline trong trà có tác dụng lợi tiểu, khiến cơ thể mất nước nhanh, trong khi ethanol từ rượu lại gây áp lực lên chức năng lọc máu của thận.
Kết hợp trà đặc và rượu có thể khiến thận bị thiếu máu, tăng nguy cơ viêm thận cấp, đặc biệt ở người có tiền sử bệnh lý thận.
Trà đặc chứa caffeine và theophylline – những chất kích thích niêm mạc dạ dày tiết nhiều acid. Uống trà đặc thường xuyên làm bào mòn niêm mạc dạ dày, tăng nguy cơ viêm, phù nề, xói mòn hoặc loét dạ dày – tá tràng.
Theo nghiên cứu, người uống từ 3 cốc trà đặc trở lên mỗi ngày có nguy cơ viêm loét cao gấp 1,7 lần so với người không uống hoặc uống trà loãng.
Caffeine không chỉ có trong cà phê mà cũng tồn tại nhiều trong trà đặc. Dù có thể giúp tỉnh táo tức thời, caffeine dư thừa làm tim đập nhanh, huyết áp tăng cao, gây hại cho người có bệnh nền tim mạch.
Một nghiên cứu trên European Journal of Preventive Cardiology chỉ ra: tiêu thụ quá 200mg caffeine mỗi ngày (khoảng 2 cốc trà đặc) có thể tăng gấp đôi nguy cơ tử vong do biến cố tim mạch ở bệnh nhân có tiền sử cao huyết áp hoặc bệnh mạch vành.
Trà đặc chứa axit tannic – chất này cản trở khả năng hấp thụ sắt từ thực phẩm, dễ gây thiếu máu thiếu sắt, đặc biệt ở phụ nữ mang thai, trẻ em – những đối tượng có nhu cầu sắt cao.
Theo nghiên cứu, uống trà đặc trong bữa ăn có thể làm giảm hấp thụ sắt đến 60%. Ngoài ra, axit tannic kết hợp với protein và vitamin B1 tạo thành kết tủa, gây khó tiêu, táo bón kéo dài.
Lời khuyên từ chuyên gia dinh dưỡng TS Sharon Palmer (Mỹ): "Nếu không thể bỏ thói quen uống trà đặc, nên uống cách bữa ăn ít nhất 1–2 giờ để giảm ảnh hưởng đến hấp thu dinh dưỡng."
Để uống trà an toàn và tốt cho sức khỏe, các chuyên gia khuyến nghị:
Ưu tiên uống trà loãng, không pha quá đậm đặc.
Không uống trà ngay sau khi ăn no hoặc uống rượu.
Chọn các loại trà đã được kiểm định chất lượng, tránh tích tụ fluoride vượt mức an toàn.
Người có bệnh nền về dạ dày, thận, tim mạch nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi duy trì thói quen uống trà hằng ngày.
Uống trà đúng cách có thể mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhưng nếu uống sai cách – đặc biệt là dùng trà đặc thường xuyên – sẽ gây hại cho thận, tim mạch và hệ tiêu hóa. Hãy điều chỉnh thói quen uống trà để bảo vệ sức khỏe lâu dài cho chính bạn và người thân.
